Moebius & Plank – En Route: instrumentaal elektronisch experiment

door Pieter Malliet

Eind jaren ’60 begin jaren ’70 broeide er in Duitsland een muzikale vernieuwingshaard die een blijvende stempel zou drukken op het verdere verloop van de rock-, pop- en dancegeschiedenis. De oorlog was destijds net lang genoeg voorbij om tenminste op cultureel vlak openlijk verzet aan te kunnen tekenen tegen de alom heersende Angelsaksische dominantie. Dit uitte zich in een steeds aan kracht winnende, rebels-experimentele, sonische windhoos waarin avant-garde, krautrock en progressieve muziek in wisselende constellaties provocatief meekolkten.

In het oog van deze storm bevond zich producer/muzikant Conny Plank. Met de computerrevolutie – en de daarmee gepaard gaande opkomst van de elektronische muziek – die de digitale deuren opende naar een schijnbaar onbeperkt aantal mogelijkheden van sample-, opname- en geluidsbewerkingstechnieken, voelde deze grensverleggende soundwizard zich als een vis in het water. Zijn invloed werkt, al dan niet rechtstreeks, tot op de dag van vandaag door in de moderne popmuziek. Niet alleen erkenden grote namen als David Bowie en Brian Eno hem al snel publiekelijk als conditio sine qua non, ook werkte hij mee aan een indrukwekkend arsenaal albums van de meest uiteenlopende artiesten gaande van Kraftwerk, Devo en Ultravox over Eurythmics en Killing Joke tot zelfs Les Rita Mitsouko en Gianna Nannini.

Daarnaast nam hij samen met ambientpionier Dieter Moebius, waar hij reeds bij Cluster mee samenwerkte, tussen 1980 en 1986 als creatief duo vijf platen op. Wanneer Plank in 1987 na een slepende ziekte schielijk komt te overlijden is ‘En Route’, de laatste in die rij, nog niet afgemixt. Om er niet helemaal alleen voor te staan, schakelt Moebius de hulp van Bruno Gebhard in. Toch zal het nog acht jaar duren eer deze langspeler een eerste keer officieel gereleased wordt. Anno 2012 voegt ook Bureau B Records Planks zwanenzang aan hun reeds volumineuze catalogus reissues toe.

Dat Plank zich nooit heeft blindgestaard op het louter technologische, en steeds trachtte het mechanische met het natuurlijke tot een organisch geheel te smeden wordt op ‘En Route’ van in het begin duidelijk. De openingsnummers steunen op een loom dansbare technogroove hier en daar aangevuld met enkele welgemikt agressieve breakbeats, waarboven geluiden van de meest diverse oorsprong ritmisch worden neergeplant. Terwijl op ‘Drum!’ de eerste Afrikaans geïnspireerde percussie zijn opwachting maakt, wekt de trompet op het avant-gardistische ‘Echaos’ een free jazz gevoel op, dat ook op ‘Muffler A’ boven een new wave kadans stand houdt. Hierna wordt het album achtereenvolgens wat speelser, zweveriger en epischer van toon. Het etherische ‘The Truth?’ had zo als openingstune van ‘Twin Peaks’ kunnen dienen. Na het dreigende ‘Die Wirren’ sluit de jazzy reprise ‘Muffler B’ ‘En Route’ af. Alhoewel, hierna vinden we nog een trio in opdracht van Dave Steward uitgevoerde remixes die oorspronkelijk dienden te fungeren als soundtrack. De film in kwestie kwam er echter nooit, en ook hier komen de bewerkingen eerder overbodig over.

Met ‘En Route’ nemen Moebius & Plank ons mee op wat hun laatste gezamenlijke reis zou worden. Als een soort anachronistische pioniers verkennen we daarbij de toenmalige grenzen van de elektronische muziek, en verwijderen ons ver van de geijkte paden. Hier en daar stoten we op een weg die nu, geplaveid en wel, nog veelvuldig bewandeld wordt.

Album verdeeld door Sonic Rendezvous