IDLES wekte met ‘Brutalism’ interesse en schopte niet enkel punkers een geweten. De genadeloze steniging van gevestigde waarden, seksisme en privileges leverde ook live een reputatie op die niet gelogen is. Naar aanloop van de release van ‘Joy as an act of resistance’ hadden we voor hun show op Down The Rabbit Hole een gesprek met zanger Joe Talbot en gitarist Mark Bowen. Dat er weinig over de plaat gepraat werd, bleek een goede zaak.
De muziek van IDLES komt niet tot stand tijdens jamsessies over een maatschapijkritische rant van een van de bandleden. “We jammen nooit want daar zijn we echt heel slecht in. Meestal ontstaat een nummer uit een klein idee en dan gaan de anderen ermee aan de slag”, verklaart Talbot. “De tekst komt ook pas veel later. Ik schrijf ook nooit ideeën op, dus ik vergeet veel.” Dus de wereld mist eigenlijk potentieel geniale IDLES nummers door de vroegtijdige abortus ervan? “Sorry daarvoor.”, lacht de zanger. “Soms willen we wel een nummer maken over een bepaald thema”, vult Bowen aan. “Al blijft er dan meestal weinig over van het origineel. Er is gewoon een startpunt nodig waar iedereen dan op verder werkt.”
De opvolger van ‘Brutalism’ moet vooral mensen samenbrengen. “Op het eerste zicht kan dat misschien niet het geval lijken, maar we proberen vooral de chaos uit de gedachtegang weg te nemen. Er is zo veel desillusie, angst en woede over alles wat gebeurt. We hopen dat we een perspectief kunnen bieden dat dat -ook al is het op een kleine schaal- kan vervangen met mededogen en liefde. En dat mensen dichter bij elkaar komen te staan door vreugde en tolerantie. IDLES wil niet zeuren, we zijn een heel positieve groep en proberen gevoelige onderwerpen met duistere humor aan te kaarten.”, verklaart Talbot. “We zouden graag zien dat iedereen z’n remming kwijt raakt zonder dat daar bijvoorbeeld alcohol voor nodig is. Dat mensen plezier hebben om wie ze zijn en echt vriendelijk zijn voor elkaar.”, besluit Bowen. “Praktisch gezien zijn we veel productiever te werk gegaan. We wisten vooral wat we niet moesten doen. Er werd minder vastgehouden aan eigen ideeën en het belang van de groep en de nummers werd voorop geplaatst. Het egoïsme dat er bij ‘Brutalism’ nog in zat, hebben we hier los kunnen laten.”
De oplossing voor alles wat scheef lijkt te lopen in de wereld was unaniem. “Verwachtingen. Dat zouden ze moeten afschaffen. Verwachtingen over wat het is om een muzikant, man, vrouw, Brits of Europees te zijn. Zelfs die vijver (wijst naar de vijver op het festivalterrein) lijkt gewoon een plat waterlichaam maar dat is het niet. Als iedereen open staat voor elkaar zijn er geen valse illusies. ‘Samaritans’ gaat daar trouwens over. Hoe toxische mannelijkheid in stand gehouden wordt door de verwachtingen die opgelegd worden voor ‘echte’ mannen.”
De link naar seksisme was snel gelegd. “Dat is ook waarom de muziekindustrie een boys club blijft. In een kapitalistisch systeem dat investeert en promo voert waar ze verwachten dat meeste geld te verdienen valt, vallen vrouwelijke artiesten vaak uit de boot. We zijn er ons heel bewust van dat wij het veel gemakkelijker hebben. Goeie artiestes moeten twee keer zo hard werken om even ver te geraken. Het is een van de grootste dualiteiten van de muziekwereld: vaak zijn artiesten heel progressief maar het systeem waar ze in werken zit vol rijke, blanke, conservatieve mannen die beslissen waar het geld heen gaat. Vooral nu de invloed van algoritmes enorm is, blijkt het moeilijk om van dat pad af te wijken. Er zijn zoveel mechanismes die het allemaal in stand houden. Ondanks alles is het wel aan het veranderen maar het gaat heel traag.” De quote van ‘The handmaid’s tale’-schrijfster Margaret Atwood over mannen die bang zijn om uitgelachen te worden en vrouwen die bang zijn om vermoord te worden, werd niet voor niets gebruikt in het nummer ‘Mother’. “De grootste zwakte van mannen is hun angst om klein en machteloos te zijn. Ze grijpen zich vast aan alles om dat te vermijden. Als het moet uit zich dat in fysiek geweld.” Een klein gebaar van verzet om het allemaal te ontkrachten zijn de promofoto’s met bloemenkransen voor de tour dit najaar.
Daarnaast werden nog andere beperkende trends in de muziekindustrie aangehaald. “Om winstgevend te zijn, moet je er goed uitzien en voldoen aan een paar regels. Maar om cultureel relevant te zijn, is eerlijkheid het belangrijkste. Als je lang wilt meegaan kan je niet blijven gebruik maken van je uiterlijk. Je moet iets maken dat helemaal eigen is aan jezelf want mensen hebben meteen door als dat niet zo is.” De band die volgens IDLES hyperrelevant is maar daar te weinig erkenning voor krijgt is Protomartyr. “Op papier zouden ze heel populair moeten zijn omdat ze zo potent zijn. Ze zouden groter moeten zijn. Als het gaat om kleinere bands is Frigs bijvoorbeeld ook heel sterk bezig.”
Het nieuwe album ligt nog maar net in de rekken of gaat al over een derde. “We gaan voor een heel drastische aanpak voor het volgende album. Het is ontstaan uit het Overton Window concept. Het is bijvoorbeeld ondenkbaar dat er vandaag in Amerika een communist in de plaats van Trump zou komen. Maar dan was er bijvoorbeeld wel Bernie Sanders die binnen het gegeven kader wel redelijk wat teweeg kon brengen. We hebben het gevoel dat we nu nog mooi in het midden van het kader staan met de tweede plaat. Maar voor de volgende willen we tot in de verste uithoek gaan.”
Opvolging voor hun verse plaat zit er dus nu al aan te komen. Tot die tijd kan je hier naar ‘Joy as an act of resistance’ luisteren. Op 1 november speelt de band in de Botanique en 2 november in De Zwerver.