Arca blinkt uit in vervreemdende schoonheid op ‘@@@@@’

door Tobias Cobbaert

We mogen Arca zonder twijfel tot de boeiendste producers van het vorige decennium rekenen, getuige de hoge positie van haar self-titled in onze overzichtslijst van de afgelopen twintig jaar. Afgelopen woensdag verscheen het 62 minuten tellende ‘@@@@@’ online, waarmee ze haar futuristische sound een nieuw decennium binnenloodst. Waar haar vorige plaat relatief poppy was voor de Venezolaanse haar doen, lijkt dit nieuwe project grotendeels een terugkeer naar de abstracte soundscapes van ‘Xen’ en ‘Mutant’.

Aanvankelijk was het niet helemaal duidelijk wat voor release dit nu precies was. Sommigen klasseerden het als een DJ-mix die bestond uit nieuw materiaal, anderen dachten dat het om een volwaardig album ging dat gewoon aan één stuk doorgespeeld werd. Arca zelf had het over een losstaande single, zij het een van mastodontische proporties. Bovendien hangt er ook een verder uitgewerkt concept aan vast dan je van een losse single zou verwachten.

‘@@@@@’ wordt voorgesteld als een illegale radioshow uit een fictioneel universum waarin dit medium de enige manier is om aan de autoritaire staat te ontsnappen. De presentatrice heet Diva Experimental, een geuzennaam die de artieste zelf ook niet zou misstaan, en is een entiteit die verschillende lichamen over heel het universum bezit en pas uitgeschakeld kan worden als die allemaal gevonden worden. Arca’s muziek klonk altijd alsof die uit een andere dimensie per ongeluk bij ons was beland, nu lijkt dat ook expliciet de bedoeling.

De vervreemding is ook haast de enige rode draad door deze muzikale ruimtereis, want voor de rest worden er zoveel verschillende ideeën tegen elkaar gecontrasteerd waardoor je effectief het gevoel krijgt alsof je door een intergalactische radio aan het zappen bent. Het project begint erg dissonant, met een heftig zoemende toon. Het duurt echter niet lang of we vallen ten prooi gegooid aan een wervelwind aan desoriënterende ritmes en verwarrende vocal samples. Arca’s eigen zang mag dan wel veel minder prominent aanwezig zijn dan op haar vorige plaat, maar vervormde stemgeluiden vormen nog steeds een cruciaal onderdeel van haar muziek.

Al snel gaat de storm weer even liggen en krijgen we modderige bassen te horen die klinken als een buitenaardse dubplate. Alle atmosferische franjes die errond opgestapeld worden geven je het gevoel dat je in een donker woud aan het verdwalen bent, al wordt het sfeertje al snel weer aan diggelen geslagen door een sample van manisch gelach, alsof The Blair Witch je te pakken heeft gekregen. Rond de zestiende minuut krijgen we dan weer een passage die klinkt als een Arca-interpretatie van het shoegazegenre, die niet veel later opgevolgd wordt door een mechanische robotstem die slagzinnen als “You can shake that pussy, bitch” scandeert. De eerste helft wordt afgerond met enkele zangstukken die door de hevige vervorming en neerslachtige sfeer klinken als de klaagzangen van eenzame robots.

Een van de meest beklijvende momenten is net na de helft, wanneer alles na een overbelasting van de zintuigen plots in het niets vervalt en er enkel een dramatische piano overblijft. Vanwege deze centrale positie in het geheel zou je deze passage kunnen zien als het oog van de storm, die het project in twee tumultueuze delen opsplitst.

De tweede helft is beduidend melodischer dan wat er zich voordien afspeelde, al wil dat niet zeggen dat het minder abstract klinkt. Het begint met een smartlap die in tegenstelling tot de rest van ‘@@@@@’ niet mis zou gestaan hebben op de self-titled. Hierna volgt een weemoedig pianostuk dat enigszins barok aandoet, dat later weer verglijdt in een bizarre harpcompositie met griezelige fluisterstemmen. Ook in deze helft werkt Arca graag met contrasten, want het relatief gemoedelijke snaarinstrument wordt abrupt afgelost door een brutale mitraillettemelodie die opbouwt naar een beukende climax, een van de meest “dansbare” momenten in het geheel.

Tijdens de laatste zes minuten krijgen we een etherisch autotunenummer te horen, alsof we in een sciencefictionbar luisteren naar een androïde singer-songwriter. Alsof onze gemoedstoestand na alle muzikale schommelingen tijdens het afgelopen uur nog niet verward genoeg was, eindigt het project met een aanzwellende drone die uitmondt in een sensuele kus van (vermoedelijk) Diva Experimental.

Op ‘@@@@@’ doet Arca precies wat we van haar verwachten: muziek produceren waarvan je je afvraagt hoe iemand die in hemelsnaam uit een computer kan toveren en emoties opwellen waarvan je niet wist dat ze bestonden. Doorheen de hele rit werkt Arca met vervreemde contrasten tussen hard en zacht, gevoelig en afstandelijk, maar het is net in deze ongrijpbare schemerzone dat de echte schoonheid van de muziek ligt.

Arca speelt 3 april op Rewire in Den Haag (info en tickets).