Na een eindeloze promocampagne en het meermaals uitstellen van de releasedatum staan de vier Britse heren van The 1975 trots met hun vierde album ‘Notes on a conditional form’ in de hand. Alleen al met de singles hadden ze een volwaardig album kunnen uitbrengen, maar gemakzucht is niet voor hen weggelegd. Tweeëntwintig nummers lang cureert frontman Matty Healy zijn eigen band alsof het een genrefluïde playlist is waarin hij zijn grootste muzikale invloeden en persoonlijke zorgen verwerkt. Het resultaat? Een ambitieuze overdaad waar we stiekem wel van genieten.
Klimaatverandering is slechts één van de grote thema’s die aan bod komen op ‘NOAFC’ maar de enige die zo ongeromantiseerd naar voren wordt gebracht. In opener ‘The 1975’ horen we de jonge klimaatactiviste Greta Thunberg ons op een kalme, indringende manier waarschuwen “Everything needs to change, and it has to start to today”. Dit is geen hol statement want de band doet er alles aan om touren zo klimaatneutraal mogelijk te maken en produceert dit album op kleurloos, gerecycleerd papier. Thunbergs strijdkreet wordt letterlijk genomen in het rebellerende, ruige ‘People’ waarin Healy als een energieke Marilyn Manson tekeer gaat “Stop fucking with the kids”. De manier waarop het orkestraal-elektronische ‘The end (music for cars)’ hierop volgt is ronduit schokkend. Als dag en nacht contrasteert en desoriënteert het je opzettelijk met ‘People’.
Op de instrumentals – want zo zijn er meerdere op het album – horen we drummer en producer George Daniel uit de schaduw van zijn cimbalen kruipen. ‘Having no head’ is daar het ideale voorbeeld van: een zes-minuten-lange monnikentocht waarin de beat geen seconde te laat komt. ‘Streaming’ is heel wat korter en een feitelijke intro van ‘The birthday party’, een bijzondere en warme track vol country elementen, inclusief banjo en pedal-steelgitaar. Hoewel er geen refrein te vinden is en de songtekst de vreemde ervaringen van Healy beschrijft, merken we snel dat zijn woorden op onze lippen liggen.
The 1975 heeft sinds het ontstaan van de band zeventien jaar geleden – als dertienjarige tieners – altijd omgekeken naar het verleden. Het element nostalgie domineert dan ook nummers als ‘Then because she left’ en ‘Me & you together song’, twee fictieve soundtracks van Amerikaanse tienerdrama’s uit de nillies. ‘Roadkill’ bundelt de gekste anekdotes van het touren bovenop een mid-tempo poppy Americana track. Als we dan toch een klankbeeld bij The 1975 moeten plaatsen, zal ‘If you’re too shy (let me know)’ er voor velen bovenuit steken. Bombastische 80’s-pop met een catchy refrein en een heerlijke saxsolo. Nog meer voorbijgevlogen verlangen is te vinden op sentimentele afsluiter ‘Guys’. “The moment that we started a band was the best thing that ever happened,” zingt Matty in een ode aan zijn eigen band en beste vrienden.
Toch wordt op ‘NOACF’ de deur van de studio – of tourbus – voor het eerst geopend voor andere artiesten. Indie-songwriter Phoebe Bridgers is te horen als backing op enkele nummers en dueteert met Healy op het folky ‘Jesus Christ 2005 god bless America’. De sarcastische titel onderdrukt de biseksualiteit die in het nummer schuilt. Ook FKA Twigs leent haar stem op de nummers ‘If you’re too shy’ en het alternatieve ‘What should I say’. Labelmaatje en protegé van de band No Rome schreef overigens mee aan ‘Tonight (I wish I was your boy)’, een soort Kanye meet Backstreet Boys melange. De meest bijzondere samenwerking is die van Healy met zijn vader en acteur Tim Healy op ‘Don’t worry’, geschreven door vader Healy zo’n 25 jaar geleden. Met een degelijke portie stemvervorming herwerkte The 1975 het tot een moderne McCartney-ballad.
Matty Healy is een levende encyclopedie van obscure Britse bands uit de jaren tachtig en negentig. Nachtelijke underground tracks zijn dan ook nog een andere invloed die te vinden is op ‘NOAFC’, voornamelijk op de sterke tweede helft. Het op Burial geïnspireerde ‘Frail state of mind’ gaat uiteindelijk een melodische richting uit en geeft Healy de kans zich te verontschuldigen voor zijn mentale gezondheid. Het minimale, elektronische ‘Yeah I know’ refereert eerder Tom Yorke terwijl ‘I think there’s something you should know’ een clubsfeer oproept die tegen de vroege uurtjes reikt. ‘Nothing revealed / everything denied’ is de ontdekking van het album. Nadat een gospelkoor hem bijstaat in het ijzersterk refrein valt Healy in een ritmische flow boordevol autotune. Vol zelfreflectie zet hij enkele uitspraken recht van de vorige albums: “I never fucked in a car, I was lying” verwijst naar de eerste woorden op ‘Love it if we made it’ uit 2018. In ‘Shiny collarbone’ wordt het podium helemaal ingepalmd door de Jamaicaanse dancehall legende Cutty Ranks, al is het vooral George die productiegewijs de show steelt.
We worden uitgedaagd om onze eigen weg te vinden in het versnipperde ‘Notes on a conditional form’ boordevol genres. Toch draagt ieder nummer een vetgedrukte The 1975 stempel waardoor originaliteit nog steeds gewaarborgd wordt. Hun zelfzekerheid, of zeg maar grootheidswaanzin, wordt gecompenseerd door hun jarenlange zelfkennis. Zo zal geen enkele song een bodemloze wereldhit worden, maar vindt ze haar succes in een experiment met als hoofdvraag: “Wat kan The 1975 zijn”? Na ‘NOACF’ lijkt het antwoord duidelijk. Heel veel. Misschien net iets te veel.
