Ryley Walker brengt vrijdag ‘Deafman glance’ uit, maar zelf kan hij er al niet meer naar luisteren. Hij begon aan nieuw werk met het idee dat hij snel even een meesterwerk zou schrijven. Weg met jams en improvisaties, welkom strakke songstructuren. Waar de vorige platen voortvloeiden uit nummers die Ryley al honderden keren live speelde, begon hij deze keer volledig vanaf nul. “De hele opbouw van de plaat gebeurde in de studio. Een proces dat veel meer tijd innam en waarin we moeite hadden om alle puzzelstukjes in elkaar te laten vallen. Ik dacht dat ik de ervaring had om snel een goed album te maken. Het werd uiteindelijk een moeizaam proces dat een lang jaar in beslag nam en waar ik maanden over gepiekerd heb.”
De donkere kant van Ryley overheerste op bepaalde momenten zijn talent. “Ik was onvoorbereid en gebruikte te veel heroïne op dat moment. Ik duwde mezelf in een pijnlijke positie.” Die worsteling is tot op vandaag ook heel duidelijk aanwezig. Naast een open en vriendelijke jongeman zien we de onrust in zijn bewegingen en horen we veel onzekerheid schemeren in zijn woorden. “Na tien jaar touren heb ik het gevoel los te staan van het ‘echte’ leven. Ik heb mijn vrienden en familie on hold gezet om mijn eigen ding te gaan doen. Ik ben muren rond mijzelf gaan bouwen waardoor ik het contact met de realiteit verloor en ik steeds meer in een asshole veranderde. Door nu een jaar niet rond te reizen werd ik geconfronteerd met uitdagingen waarvan ik lang was weggelopen en waar ik nu nog steeds mee in gevecht ben.”
De wil om zich af te zetten tegen zijn folk-imago ging dan weer gepaard met extra druk. Het resultaat is dat ‘Deafman glance’ een intieme plaat geworden is met lichte weerhaakjes. “Ik ben blij dat ik over deze plaat kan spreken in de verleden tijd. Ik dacht dat ik ze nooit zou voltooien en dat ik gewoon zou stoppen met muziek. Ik had het gewoon gehad met mezelf, niet met mijn muziek, wel met al mijn eigen rotzooi. Dus om de plaat nu te kunnen presenteren doet enorm veel deugd. Temeer omdat het echt een afspiegeling van mijzelf en van mijn leven is.”
‘Deafman glance’ is de muzikale vertaling van hoe Chicago volgens Walker klinkt. “Chicago is de stad waar mijn vrienden wonen, waar ik huur betaal en moet zeggen aan de huiseigenaar dat ik blut ben. Mijn hele leven speelt zich daar af en ik heb Chicago ook echt nodig om vooruit te raken. Alleen heb ik ook het gevoel dat de stad mij probeert te vermoorden. Er is zo veel drugs, er is de kou… Alles is aanwezig om mij kapot te maken.” Desondanks klinkt het album opvallend troostend en duikt er regelmatig een verrassende plottwist op. “Het feit dat ik er moet overleven werkt heel inspirerend en dat hoor je in mijn muziek. Het geluid van nachtelijke stadswandelingen, van de slecht werkende aansteker die je gebruikt om je laatste halve sigaret aan te steken, van de wekkerradio die afgaat terwijl je niet uit bed wil kruipen omdat het te koud is. Dat zijn de geluiden die mij omringen en beïnvloeden. Daarom is dit ook zo een intens persoonlijke plaat. Bovendien hou ik van de melancholie van de stad. Het feit dat gebouwen uit de jaren vijftig afbrokkelen is gewoonweg de aarde die de grond terug claimt. Ik hou echt van dat stadsverval. Niet dat ik tegen vooruitgang ben, maar er zit zoveel schoonheid in de imperfectie en de nostalgie van een aftakelend pand. Het gaat natuurlijk ook over het gevoel dat we allemaal worstelen om overeind te blijven, zeker in de buurt waar ik woon. En om te overleven hebben we elkaar gewoon keihard nodig.”
De tweestrijd tussen balans vinden in je leven en op zoek gaan naar rusteloosheid is prominent aanwezig op ‘Deafman glance’. De vluchtroute die Walker aanreikt, ligt wel bezaaid met enkele woelige jazz-invloeden, waardoor je echt voelt dat deze plaat geen complete walk in the park is. “Muziek is altijd al een manier van vluchten voor mij geweest, om weg te geraken van de rotzooi in mijn hoofd. Het heeft een louterend effect – een gevoel dat ik steeds in drugs zocht en nu zoveel mogelijk via muziek probeer te bereiken. Muziek is hetgene waar ik altijd op heb kunnen rekenen. Alleen was ik de laatste jaren zo gefrustreerd dat ik door mijn zelfhaat niet meer naar muziek kon luisteren. Het feit dat de cirkel nu rond is en ik kan terugvallen op muziek werkt zeer helend.” Heel concreet wordt dat allemaal in ‘22 days’, de tijd die hij zichzelf geeft om met een masterplan op de proppen te komen. “Het nummer gaat over mijn brein opnieuw te laten functioneren en mijzelf toe te laten blij te zijn. Het is eigenlijk een rechtstreekse referentie aan een relatie die niet bleek te werken en waarbij ik het zelf verkloot heb. In het leven is er eigenlijk nooit een masterplan, er is enkel de gok en het raadsel.”
“A heart has a home in Castle Dome,” zingt Walker tijdens opener ‘In Castle Dome’. Naast alle nummers die rechtstreeks voortvloeien uit de beleving van Chicago, is deze een buitenbeentje. Wetende dat Castle Dome een oud mijnstadje is op zo’n 3000 kilometer van Chicago, vroegen we om verduidelijking. “Het gaat over het idee dat mijn gedachten verzonken en blij kunnen zijn op een andere locatie. Het gaat niet zozeer over een fysieke plaats, wel over de wetenschap dat mijn hersenen de mogelijkheid hebben om ergens correct te kunnen werken. Ik laat mijn brein gewoon niet toe gelukkig te zijn en met dit nummer wou ik mijzelf een toevluchtsoord geven waar het wel kan. Waar ik vrij ben van angst en depressie.”
Het is wellicht niet geheel verrassend dat ‘Deafman glance’ ons het gevoel geeft dat we een natuurlijke schuilplaats gevonden hebben die rust en bescherming biedt. De verwarring en onrust die zijn leven beheersen, zetten ertoe aan om op zoek te gaan naar geluiden die voortvloeien uit bakens van vertrouwen en herkenbaarheid. De titel van de plaat is daar ook een directe verwijzing naar. “Eigenlijk is ‘Deafman glance’ een toneelstuk van Robert Wilson waarvan ik op mijn zevende een kortfilmadaptatie zag in het Museum of Contemporary Art. Het is een angstaanjagend stuk en dus helemaal niet voor kinderen, met angst en tranen als gevolg. Jaren later ging ik op zoek naar de titel omdat de herinnering me altijd levendig is bijgebleven, maar het heeft tot vorig jaar geduurd eer ik die vond. De plaat was toen al af en het was meteen duidelijk dat dit de titel zou worden. Voor mij refereren de woorden aan je loskoppelen van de wereld en in je eigen hoofd ronddwalen. Samen met de angst en zelfhaat die ik al mijn hele leven meedraag.”
Daarmee geeft Walker ook toe dat hij zijn eigen tekortkomingen als centraal concept en voedingsbodem gebruikt voor zijn platen. “Ik ben niet de man die ooit een plaat zal maken over een historische gebeurtenis of zo. Al mijn platen zijn wel conceptalbums, ze gaan allemaal over mijn persoonlijke worstelingen. Ik ben daarom geen cynicus. Ik ben sociaal en hou van de wereld, alleen worstel ik heel vaak met mijzelf. Om daar wat tegengewicht aan te geven probeer ik in al mijn nummers wel een geestige insteek te geven. Ik gebruik de aversie die ik tegen mijzelf heb dan als een soort van humor. Ik zal namelijk de eerste zijn om met mijzelf te lachen omdat ik nooit een ander wil aanvallen of kwetsen.”
De hoes van de plaat lijkt die hele combinatie van rustgevende muziek in een soms donkere, stedelijke omgeving mooi te verbeelden. “Ik was op zoek naar iets minimalistisch want ik wil nooit meer zelf met mijn gezicht op een hoes staan. Het is een prachtig schilderij van een van mijn vrienden, Tim. Het weerspiegelt voor mij het moment waarop je tijdens een koude winternacht om drie uur ‘s nachts alleen naar huis wandelt en op de hoek van de straat tegen een muur blijft staan leunen. Een groot deel van de sfeer op deze plaat is ontstaan in dit soort situaties.”
Na meer dan een jaar afwezigheid lijkt het tourleven zich ook weer op gang te trekken voor Walker. Alleen was dat niet geheel gepland. “Ik had het gehad met touren en zou eigenlijk geen tour doen naar aanleiding van dit album. Daarna kwam het besef dat het een buitenkans is om mijn gedachten op gang te houden, en gezond en actief te blijven. Ik ga tussendoor ook blijven werken aan nieuw materiaal en hopelijk kan ik tegen het eind van het jaar opnieuw gaan opnemen.” Alleen brengt het touren mogelijks bepaalde persoonlijke valkuilen net dichterbij. “Wanneer je solo tourt kan dit zowel een zegen als vloek zijn omdat het soms echt eenzaam is. Als ik, zoals nu, op tour ga met vrienden dan weet je dat er altijd hulp is. Bovendien ben je dan in staat om elke avond de nummers van een nieuwe jas te voorzien en dat doen met je kameraden is het beste wat er is.”
Hoewel Walker zich tijdens de opnames wou afzetten tegen zijn imago van jammende, improviserende artiest, zal hij tijdens optredens blijven vasthouden aan dat evolutionaire karakter. “Wanneer je opneemt zijn je nummers nog zoals een puppy, en gaandeweg groeien ze uit tot grote honden die je moet leren temmen. Ik wil dan ook dat mijn muziek verandert, uit angst dat ik op autopiloot optredens begin te geven. Ik wil graag hard werken zonder het gevoel te krijgen dat ik een job aan het uitoefenen ben. Het zit ook in de natuur van de muzikanten waarmee ik speel, ze hebben namelijk allemaal een jazz- of improvisatie-achtergrond. Dus laat ik ze ook gewoon doen waar ze goed in zijn. Het basisidee is er maar de muziek er rond is onderhevig aan verandering waardoor je telkens een unieke ervaring beleeft. Met als keerzijde dat niet al onze optredens even goed zijn. Ik wil dat natuurlijk wel, al zijn we ook maar mensen en zolang we uit fouten leren neem ik er wel vrede mee. Wanneer mensen achteraf zeggen dat ze het een goed optreden vonden, doet dat me veel meer deugd dan lovende kritiek op mijn platen. Optreden is onze manier om onze rekeningen te betalen, dus kan je dat maar beter goed proberen te doen. Al heb ik soms ook een slechte dag op het werk.”
Deze zomer kan je Ryley Walker aan het werk zien op het Cactusfestival, hijzelf heeft daar alvast heel erg zin in. “We gedijen echt wel goed op festivalpodia. Ik probeer altijd om contact te leggen met het publiek. Persoonlijk haat ik het als mensen het een performance noemen. Het is altijd mijn bedoeling om mensen gelukkig en blij te maken en gewoon plezier te maken op en rond het podium. Voor deze zomer willen we echt wel iets luider uit de hoek komen, de nummers gaan we daarvoor een beetje aanpassen. En natuurlijk gaan we ook veel nieuw materiaal spelen. Alles om er een echte boogie van te maken en mensen met een glimlach te zien wegwandelen.” Wie dus nog op zoek is naar een portie authentieke gelukzaligheid kan deze zomer best even naar Brugge afzakken. De man wiens leven soms stormt, blijft immers nederig en bijzonder lief voor zijn medemens. “Ik wil nooit iets speciaals op mijn rider, daarvoor heb ik teveel respect voor de job van promotoren en organisatoren. Ik wil absoluut geen diva of asshole zijn, integendeel. Zij helpen mij door mij een podium te geven, dus wil ik hen ook helpen waar nodig. Desnoods help ik mee lichten op te hangen of met de opbouw van het podium. Ik heb het geluk aanleg te hebben om te kunnen doen wat ik doe. Om te mogen touren en met mensen over de hele wereld een glas wijn te drinken en te praten over het leven. Ik beschouw dat niet als vanzelfsprekend en ik wil hard blijven werken om het nog lang te kunnen en mogen doen. En als ze dan toch één ding extra willen doen, mogen ze me altijd van American spirit cigarettes voorzien. ”
‘Deafman Glance’ verschijnt op 18 mei. Je kan Ryley Walker op zondag 15 juli aan het werk zien op het Cactusfestival in Brugge (info & tickets) of op 13 november in de Botanique (info & tickets).