Het “tomeloos weemoedige” en meest unieke radioprogramma van Studio Brussel blaast dit jaar vijftien kaarsen uit. Daar hoort een feestje bij, maar dan wel geheel op hun manier, want uniek is allesbehalve een understatement. De twee uurtjes zendtijd van Ayco en Eppo zijn immers synoniem geworden voor een genre dat enkel in België bestaat: Duyster. Vieren deed Studio Brussel met een extra lange live-uitzending vanuit het Antwerpse Trix. Optredens van veteranen Low en nieuwkomer SOAK, tezamen met live-sessies van Duystere Belgen als The Bony King of Nowhere en Mad About Mountains lieten horen hoe dat kenmerkende geluid precies klinkt. Nooit was een feestje in mineur zo leuk.
In TRIX werd op 18 januari 15 jaar Duyster gevierd met Low, Soak en Mad About Mountains. Caroline Vandekerckhove nam foto’s, het verslag is van de hand van Max De Moor.
Iets minder leuk is de locatie van Trix. Wanneer SOAK aantreedt, één van BBC’s grote beloften van 2015, racet onze bolide nog over de Antwerpse ring. Het levert ongewild wel interessante inzichten op, want terwijl de eerste nummers van de 17-jarige Londense door de radio weerklinken noteren we nog: “mooi, maar strikt akoestisch heeft het misschien net te weinig om het lijf”. Eenmaal in de zaal verandert dat oordeel echter snel. Moederziel alleen oogt de zangeres ruig en kwetsbaar tegelijk. Dat fascineert en al verschilt haar echte naam Bridie slechts één letter van Birdie, SOAK’s songs over tienerleed kerven dieper dan de inkt van haar tattoos. De stadsgenoten van Daughter komen qua referentie dichterbij. Gelukkig klinkt de artieste net iets minder levensmoe. Laat dat debuutalbum maar komen.
Na afloop verplaatst het publiek massaal naar het Trix-Café om een glimp op te vangen van de drie liedjes die The Bony King of Nowhere heeft meegebracht. Niets tegen de americana-schoonheid van Bram Vanparys, integendeel, maar wij schuiven alvast aan voor de muzikale verjaardagstaart van de avond. Die heet Low. Geen betere groep dan zij om deze avond te bezegelen en niet alleen omdat ze het meest gedraaid werden door Ayco en Eppo. De Amerikaanse slowcore-band belichaamt alles wat Duyster is. Al sinds de jaren 90 dekken echtgenoten Alan Sparhawk en Mimi Parker je toe in de melancholische droom van een geslaagd shoegazenummer, terwijl de postrockdreiging steeds op de loer ligt. Boven alles beheerst het koppel echter de gevoelige snaar van het betere singer-songwriterwerk tot in de puntjes.
Opwarmen doet het drietal –sinds 2010 staat de jongere Steve Garrington het koppel bij aan de bas en op keyboard- met ‘Monkey’. Sparhawk gromt de zaal in en laat zijn gitaar hetzelfde doen. Het publiek wordt er ogenblikkelijk muisstil van. Bedaardheid siert de Belgische toeschouwers, maar deze stilte sloeg werkelijk alles. Wee de arme stakker die zijn beker deed kraken en werd toegesist op een manier die zelfs Zwadderaars uit Harry Potter jaloers zou maken. U weze gewaarschuwd, de veelbesproken toewijding van het Duysterpubliek is absoluut geen fictie. Low maakt er genadeloos gebruik van en al wat ons restte, onze adem, benemen ze met opvolger ‘Soon’.
Twee schitterende nieuwe nummers (‘No comprende’ en vooral ‘Spanish translation’) worden moeiteloos binnengekopt en zo gaan de Amerikanen maar door. In ‘Holy ghost’ laat zangeres en drumster Mimi Parker horen dat ook zij vocaal enorm veel in haar mars heeft. Het tempo wordt opgeschroefd met een prachtige uitvoering van ‘On my own’, net op het moment dat de minimale, traagheid dreigt te vervelen. Dat klinkt aanvankelijk een beetje als Noah and The Whale’s ‘Blue skies’, maar met een plottwist van jewelste. Neem het van ons aan, het was de moeite daar in Antwerpen. Alsof we nog niet platgewalst waren, bedankte zanger Alan Sparhawk de Belgische luisteraars en het Duysterteam met enkele rake woorden, alvorens afsluiter ‘When I go deaf’ in te zetten. Een bescheiden dankuwel die even fel ontroert als de muziek, dat is het privilege van mannen van weinig woorden.
Tot slot helpt het Limburgse Mad About Mountains een handje bij het nagenieten met haar live-sessie. Een Alan Sparhawk en Mimi Parker zijn zanger Piet De Pessemier en zangeres Myrthe Luyten vooralsnog niet, maar vocaal vullen ze mekaar toch sterk aan. Vooral dat laatste nummer smaakte naar meer. Samen met The Bony King of Nowhere bewijzen ze in elk geval dat Americana niet per se uit het land moet komen waarnaar het genre vernoemd is.