Header image

Kevin Richard Martin (The Bug) voegt een overrompelende dimensie toe aan Andrei Tarkovsky’s ‘Solaris’

door Daan Leber

Het filmfestival van Gent is naast een jaarlijkse hoogmis van de cinema ook iets waar muziekliefhebbers likkebaardend naar uitkijken. Net zoals tijdens voorgaande edities sloeg de organisatie de handen in elkaar met Vooruit, om onder de titel Videodroom verschillende artiesten “iets” te laten doen met bewegende beelden. Kevin Richard Martin, misschien het bekendst onder zijn The Bug-alias, besloot om Andrei Tarkovsky’s ‘Solaris’ van een alternatieve live-score te voorzien. De poëtische science fiction film biedt een langzame en intense beschouwing over onder meer wetenschap, mysterie en de grenzen van het menselijk begrijpen. De hoofdbrok speelt zich af in het ruimtestation Solaris, waar de beklemmend claustrofobische sfeer een extra laag toevoegt aan het verhaal. Die setting bleek dan ook uitermate geschikt voor Martin’s muziek, die in lijn lag met zijn recente ‘Frequencies for leaving earth’ serie.

Dit artikel bevat spoilers voor ‘Solaris’

Header image: Vooruit, afbeeldingen: screenshots uit ‘Solaris’

Al tijdens de openingscredits gaf Martin een voorsmaakje van wat zou volgen. De stevige basdrones werden echter getemperd door de eerste beelden van de film, waarin hoofdpersonage Kris Kelvin rondwandelt in een moerasachtig park, maar de onheilspellende ondertonen in de muziek zetten ons meteen op scherp voor de combinatie van beeld en geluid. The Bug weet echter te doseren, en voorzag niet elk moment van de film met geluid. In het eerste halfuur bleef hij vooral op zijn stoel zitten om de dialogen ongestoord uit te laten spelen.

Een eerste overweldigend moment kregen we voorgeschoteld tijdens de ‘car-sequence’. Terwijl Tarkovsky zo’n goeie vijf minuten een metropool binnenrijdende wagen afwisselend in zwart-wit en kleur volgt, hoorden we dark ambient met imponerende bassen onder gemengd. De beweging in de scene matchte perfect met de steeds sneller wordende golven krakende dub en noise. Toch had Martin niet altijd die fysieke manifestatie van geluid nodig om indruk te maken. Zo werden beangstigende geluidseffecten gebruikt wanneer Kelvin zijn eerste stappen in de vervallen en ogenschijnlijk verlaten ruimtebasis zet, of ijle sirenes bij het zien van de eerste personages die volgens het verhaal niet “echt” aanwezig horen te zijn. Het waren allemaal auditieve voortekens dat iets niet helemaal klopt op Solaris. Het spanningsveld tussen realiteit en inbeelding werd zo naar een hogere intensiteit gebracht.

Terwijl de onheilspellende drones en echo’s meer en langer aan bod kwamen, wist The Bug het tempo van de, behoorlijke langzame, film goed te volgen. De initiële paranoia, zowel in beeld als klank, maakte plaats voor meer emotie naarmate dr. Kelvin “gesettled” raakt in zijn omgeving. De introductie van Hari, de tien jaar eerder overleden ex-vrouw van Kelvin en een visuele manifestatie door de planeet Solaris, was het teken om een lagere intensiteit in de muziek te steken. Meer klassieke drones en ambient, maar nog steeds met ruimtevullende dubecho’s, leidden de aandacht niet af van het verhalende aspect.

Terwijl Hari steeds meer vervelt van hallucinatie naar persoon met eigen gedachten en opvattingen, die na een (geslaagde) zelfmoordpoging opnieuw terugkomt, was duidelijk dat afhankelijk van de muziek die scenes een volledig andere interpretatie konden krijgen. Kevin Richard Martin opteerde om die onnatuurlijke en beangstigende momenten opnieuw te intensiveren met, net zoals de planeet Solaris zelf, aanzwellende noise. Toch bleef absolute overweldiging uit. Tijdens een koortsdroom van Kelvin bleef het aangehouden klankenpalet gebruikt, maar wist vooral een melancholisch-trieste boventoon de aandacht te trekken.

Uiteraard moest er ooit een eind komen aan de net geen drie uur durende film. Hari’s opoffering voor dr. Kelvin en het verrassende en ambigue slotshot van de film, waren voor Martin het teken om alle registers open te trekken en zijn naam als darkdub-legende waar te maken. Behalve nog enkele flarden emotionele geluiden, begon de man extreem intense aanzwellende bassen op het publiek af te vuren. Onze ogen trilden letterlijk in onze kassen, het scherm begon onstopbaar te bewegen en de beelden die we te zien kregen brachten ons nog meer in de war. De overrompeling van muziek, verhaal en thematiek kwam tot een magistraal hoogtepunt, zeker door de bijna letterlijk extra dimensie die werd toegevoegd vanuit de apparatuur van Martin. Het bleek het perfecte slot te zijn om het dense verhaal te beginnen verwerken.