Patti Smith: een avond van preken, praten, poëzie en punk in de Ancienne Belgique

door Naomi Hubert

Het festivalseizoen is volop aan de gang en meestal betekent dat dat concertzalen tijdelijk hun deuren sluiten. Toch maakte de Ancienne Belgique de afgelopen drie dagen een uitzondering voor Patti Smith. Een terechte keuze zo blijkt, want de punkgodin verkocht de grote zaal in een mum van tijd uit – en dat maar liefst drie keer. Alle aanwezigen van die drie avonden genieten zonder twijfel nog steeds na en ook Smith zelf zal ongetwijfeld hetzelfde doen na haar legendarische passage in het naar eigen zeggen ‘fantastische’ Brussel.

Het publiek wist waaraan het zich kon verwachten: een uiterst strakke performance van een bende topmuzikanten met een hemelse frontvrouw die niet op haar mond gevallen is. Van preken tot poëzie, kleine anekdotes tot een karaktervol gezang: je kan werkelijk niets vergelijken met een optreden van Smith & co. Net zoals het gewoonweg nooit hetzelfde is. Ze doen niet aan ‘bandwerk’, dat bewezen ze ook tijdens deze drie avonden opnieuw De setlisten verschilden op bescheiden wijze van elkaar, zo was de volgorde niet elke avond hetzelfde of werden er andere covers gekozen. Tijdens de tweede avond probeerde de band iets van de dag ervoor te herhalen, maar dat gebeurde echter zo in the moment dat ze het niet perfect kon reconstrueren – iets wat na wat gegrinnik werd toegegeven. De oprechtheid van het optreden kon je voelen tot in je kleinste teen en het waren zulke kleine details die daartoe bijdroegen.

Nog iets wat zo typisch is, is haar ‘woke’-attitude omtrent de actualiteit en alle gebeurtenissen in de wereld. Ze schreef onlangs een boek ‘The New Jerusalem’ en bijgevolg droeg ze het tweede nummer van de set ‘Ghost dance’ niet toevallig op aan de inwoners van Jeruzalem. Het is een kwestie die haar beweegt en beroert, en dat probeerde ze zonder zichzelf op te dringen duidelijk te maken aan het publiek dat haar aanschouwde. Net zoals haar bezorgdheid om de wereld terwijl een onbekwame president aan het roer staat van de Verenigde Staten van Amerika, of de angst die er momenteel heerst. Patti benoemde alles en nam ons mee onder haar vleugels met haar muziek en proza als uitnodiging om een ‘wakkere burger’ te zijn.

Het enthousiasme op en naast het podium was groot en alles kwam pas volledig op gang wanneer de eerste akkoorden van ‘Barefoot’ werden ingezet. Iedereen begon lichtjes te schuifelen om vervolgens niet meer te stoppen. De grote zaal van de Ancienne Belgique werd al snel een sauna waarbij het zweet door de kleren liep. De moederkloek in Patti riep zelfs een vierjarig meisje op het podium zodat ze geen last kon hebben van de drukte. Vervolgens grapte ze tegen het kindje en haar moeder dat zij zelf haar zoon ook altijd op het podium zet (cfr. Jackson Smith is gitarist van de band). Na dit nummer was het wel erg duidelijk: de ‘godmother of punk’ is onklopbaar, in tegenstelling tot vorig jaar in het Rivierenhof waar ze wat ziekjes was, was Patti’s stem feilloos.

Je merkt amper dat de dame er al 72 levensjaren heeft opzitten. Wij zouden gerust tekenen om op die leeftijd nog met zoveel attitude en kracht op een podium te staan. Uitgezonderd van een aantal schoonheidsfoutjes – meestal veroorzaakt door verstrooidheid (ze zette de tekst hier en daar eens ergens te vroeg of te laat in) -, was er niks op het optreden aan te merken. Zelfs de covers waar we onnodig voor hadden gevreesd, werden door de band zo eigen gemaakt dat ze deze nummers een nieuw leven inbliezen. De onschuldige vergissingen smolten als sneeuw voor de zon door het charisma van Smith en haar down to earth-persoonlijkheid. Ze geeft het gewoon toe, lacht het weg .“You see we don’t even strive for perfection”. Het is die onvolmaaktheid die het net toch weer wel perfect maakt.

Natuurlijk waren de vaste waarden opnieuw aanwezig: ‘Tarkovsky (The second stop is Jupiter)’, een stuk poëzie uit haar nieuwste dichtbundel dat werd gevolgd door  ‘Peaceable Kingdom’ en de nodige preek voor een  neutraal Jeruzalem. ‘Because the night’ en natuurlijk ‘Gloria (in exelcis deo)’ sloten voor de bis af waardoor het een groot rock-‘n-roll-dansfeest werd waar iedereen luidkeels meebrulde.

Patti Smith is barmhartig, slim, bezig met de wereld en draagt dit volledig over op haar publiek tijdens een concert. Het is net als thuiskomen of bijpraten met een vriendin die je al een hele tijd niet meer zag. Het ene moment sta je gezellig met een hele Ancienne Belgique ‘Happy Birthday’ mee te zingen voor Wim Wenders door de telefoon en het andere moment vertelt ze doodleuk over konijnen. Ook haar gevoel voor humor is wat een optreden van Smith zo uniek maakt. Er waren legendarische replieken op reacties uit het publiek –  zoals iemand die tijdens de bis naar een nummer van ‘Horses’ vraagt om vervolgens te horen te krijgen “We just did Gloria, where you in the bathroom jerking off?”. Maar vooral ook de politieke boodschappen en haar vertrouwen in de goedheid van de mens zijn onvergetelijk. Dat het concert afgesloten werd met ‘People have the power’ is zo verrassend nog niet, want die power hebben we na een performance van dit kaliber zeker. Bij deze raden we alle toppolitici een bezoek van Smith & co aan als remedie tegen onoplosbare problemen. Amen.