Op het kruispunt van pop, conceptuele kunst en cutting edge-muziek heeft het Zweedse duo The Knife een gotische kathedraal, genaamd ‘Shaking The Habitual’, neergepoot. Karin Dreijer Andersson en Olof Dreijer prediken er hun geloof, dat ingaat tegen het hyper-kapitalisme van deze wereld, tegen het patriarchaat en tegen het huidige eersysteem. Er is evenwel meer waar de band tegenin gaat. No Habits, zoals dat tot tweemaal toe in hun manifest geschreven staat.
‘Shaking The Habitual’ is een nihilistisch werk, dat breekt met alle conventies van de hedendaagse popmuziek. Vooreerst is er natuurlijk de lengte van het album en van de songs. Bijna honderd minuten duurt de gehele plaat, het merendeel van de nummers gaat losjes de zesminutengrens voorbij. Het vergt dan ook heel wat tijd en inzet om ‘Shaking The Habitual’ te leren kennen. Meer dan ooit wordt muziek geconsumeerd in de vorm van singles, The Knife kijkt de andere richting uit en verlengt net de luisterervaring. Misschien niet toevallig dat hier een parallel te trekken valt met de noiserockformatie Swans die vorig jaar ook een magnum opus van bijna twee uur releasete, en door onder andere de oorverdovende liveshows ook als nihilistisch beschouwd wordt.
Er is ook de muziek an sich. Met behulp van zelfgemaakte en heruitgevonden instrumenten goochelen de Zweedse broer en zus met vreemde, fascinerende klanken. Bovendien weet het mediaschuwe duo ook hoe het kabaal uit z’n instrumenten moet krijgen en wordt er niet teruggedeinsd voor een paar minuten meer of minder drone. Reken daar nog eens de soms afwezige, vaak drumgedreven, maar altijd moelijke songstructuren bij en je krijgt een sound die niet alleen uniek is, maar ook vrij ontoegankelijk. Voor mooie geluidstaferelen of emotionele zielenknijperij ben je aan het verkeerde adres. Op deze vierde worp van The Knife is de kille Scandinavische winter aangebroken en zwaaien Olof en Karin als koele ijskoning en ijskoning de compromisloze scepter. Genadeloos worden je oren getormenteerd door de meest duistere geluidsgolven. Het is in een hoekje kruipen of de stopknop.
Deze barrières zorgen voor een andere, bijna vergeten luisteraanpak. Dit album is niet gemaakt om stilletjes op de achtergrond van je dagelijkse bezigheden te spelen. Het smeekt erom met volle aandacht beleefd te worden, met volle aandacht gevreesd te worden. Ondergetekende kweekte daarvoor een tijdelijke lichtallergie aan, begon z’n luisterbeurten wanneer anderen ze eindigden en liet de muziek op het hoogste volume zijn dreunende ding doen.
En wat je dan hoort is een hoogst opwindende, botsende en grensverleggende plaat, die de ambitie en pretentie heeft om 96 minuten lang te verstoren en te vernieuwen. Elk nummer verdient apart een hele recensie, maar dat zou ons te ver leiden. ‘Full of Fire’, ‘A Cherry On Top’ en ‘Without You My Life Would Be Boring’ zijn verzwelgende next-level popsongs die met veel zwieren en zwaaien het meest effectief hun doel bereiken. Voor het negentien minuten durende ‘Old Dreams Waiting To Be Realized’ en het messcherpe ‘Fracking Fluid Injection’ ligt dat iets anders. Ze mogen dan wel moeilijker zijn, na enkele keren luisteren zorgen ze voor een intense luisterervaring die je gegarandeerd met klamme handen achterlaat. Opnieuw: moet muziek mooi zijn?
Eerlijk gezegd twijfelden we even of we hier nu de volle vijf op vijf ofte de voorbarige prijs van ‘album van het jaar’ moesten uitreiken. In een opzicht vinden we dat zeker het geval, omdat we ons niet kunnen inbeelden dat er dit jaar nog een essentiëler album zal worden uitgebracht, een plaat die meer onze verbeelding tart. Toch doen we dat niet, omdat de band ons toch niet de hele albumsduur in haar kathedraal op onze knieën krijgt en we soms toch eventjes van de buitenlucht willen genieten.
The Knife speelt op 5 mei in de Brusselse AB (info & tickets) en een dag later in de Amsterdamse Paradiso (info & tickets). In Augustus komt de groep terug voor shows op Pukkelpop (17.08, info & tickets) en Lowlands (16, 17 en 18.08, info & tickets).
Album verdeeld door V2