Naarmate de lockdown vordert, krimpt het lijstje met nuttige bezigheden. Daarom willen we jullie graag aansporen om jullie tijd nuttig te besteden, en wel door te luisteren naar volledige discografieën van artiesten waar je niet helemaal mee vertrouwd bent. Dat doen we onder de noemer ‘Indiestyle luistert’. Zelf zin om aan deze reeks mee te werken? Neem hier een kijkje en mail de artiesten die je wil ontdekken door naar info@indiestyle.be. Hier vind je een overzicht met alle luisterdagboeken.
Derde artiest in het rijtje is Fiona Apple. Enkele weken geleden scoorde ze hier een zeldzame vijfsterrenrecensie voor ‘Fetch the bolt cutters’. Hoog tijd om ook haar oudere werk te ontdekken, dachten lezers Huseyin Kork, Nel op de Beeck en Steven Beeckman.
Hoe goed ken je de artiest al?
De naam Fiona Apple zegt mij veel, maar tegelijkertijd ook helemaal niets. Doorheen de jaren heb ik die naam al vaak horen vallen, mede dankzij haar befaamde “This world is bullshit“-speech, maar heb nooit actief naar haar muziek geluisterd. Destijds was ze een voorbeeldfiguur voor veel jonge meisjes, onder andere mijn zus, en daarom zijn mijn verwachtingen aan de hogere kant, maar begin ik hier onbevooroordeeld aan. (Huseyin)
Fiona Apple was voor mij een onbekende artiest, tot een paar weken terug. Op verschillende sociale media zag ik posts verschijnen over haar nieuwe release die unaniem lovend waren, waardoor ik werd getriggerd. Wie is Fiona Apple? Mijn eerste associatie met haar artiestennaam was die met een groen vrouwelijk monster van een DreamWorks film in 2001, maar die gedachte probeerde ik zo snel mogelijk te verdringen. Ik heb het gevoel dat Fiona Apple meer waard is dan deze impressie, en ik weet zeker dat zij mij een andere beeldvorming gaat geven. (Nel)
Ondanks haar populariteit is Fiona Apple voor mij een grote onbekende, een singer-songwriter op piano die ik ooit al eens zag verschijnen op de concertkalender. Het feit dat ze net haar vijfde album uitbracht, geeft in alle geval wel aan dat ze een gevestigde waarde is. Deze week wordt een ontdekkingstocht door haar muzikale wereld. (Steven)
Tidal (1996)
Mijn verwachtingen zijn zeker ingelost en zelfs meer… Ik ben aangenaam verrast. Zij is duidelijk een zeer getalenteerde songwriter en een linguïstisch genie. Gepaard met een unieke ruige stem resulteert dit in een krachtig debuutalbum. De onderwerpen die ze aanhaalt zijn vrij diep en persoonlijk, maar ook controversieel voor die tijd, denk ik. Poëzie met een vleugje jazz. (Huseyin)
Eerste echte indruk: wow, wat een vrouw! Achter haar liefelijke naam zit een badass cool chick! “All hail the heartbreaker”, met haar stem die een mysterieuze sluier rond haar persona bouwt die zo solide is als beton. De openingstrack ‘Sleep to dream’ komt hard binnen. Ik ben verkocht. Het album heeft een algemene donkere sfeer: beetje edgy, jazzy vibes met subtiele strijkers, verleidelijk en tegelijk afstandelijk. De titel ‘Tidal’ vertelt veel over het thema van dit album ‘getijden’: aantrekken en afstoten tijdens het liefdesspel, zowel bij interacties met anderen als het individu. Opvallend zijn ook de outro’s die telkens dertig seconden tot een minuut duren (of langer), en dit zonder fade out. Heerlijk! (Nel)
Fiona was amper 18 jaar wanneer ze haar debuutalbum uitbracht. Bij het beluisteren van dit album, valt onmiddellijk de zeer volwassen sound op. Emotionele problemen en persoonlijke frustraties zijn de basis van de songs. Deze hebben eerder een donkere ondertoon met regelmatig een jazzy inslag. Haar teksten zijn vaak lang uitgesponnen. (Steven)
When the pawn hits the conflicts he thinks like a king… (1999)
Fiona blijft met dit album de lijn van het vorige volgen. Je hoort meteen dat de productie kwaliteitsvoller is en er meer instrumenten geïncorporeerd zijn. Zeer tof om in één stuk naar te luisteren. Ze leidt je door een rollercoaster van emoties. (Huseyin)
Haar tweede album draait ook om een liefdesrelatie, maar hoe dit een strijdtoneel kan worden. Passionele relaties met voornamelijk veel drama en strijdende geliefden die verbitterd zijn binnen hun relatie. Gedurende de ganse luistertijd voelt de sfeer scherper, venijniger en agressiever aan. De bangelijke, heupwiegende outro’s zijn nog aanwezig, maar niet zo talrijk. Sommige songs hebben een abrupt einde, met daarvoor een snijdende bridge en rockende solo. (Nel)
Veel meer uptempo songs, wat resulteert in een meer poppy karakter. Dit album ligt stuk beter in het oor dan haar debuutalbum. Een speelse ritmiek gecombineerd met sterk muzikale arrangementen. Je voelt aan haar zang dat het weer om heel persoonlijke thema’s gaat. Sterk eigenzinnig album van de nog altijd maar 21-jarige Fiona. (Steven)
Extraordinary machine (2005)
Dit album staat op Apple Music als één van haar onmisbare albums. Achteraf gezien was het misschien gulzig om nog meer te verwachten, maar dit album was niet helemaal mijn ding. Het voelde als een opgave aan om het helemaal te beluisteren. Ik besef dat ik het misschien nog een kans moet geven of meer over moet weten om het te appreciëren. (Huseyin)
Het album is zeer verschillend van de voorgaande; het is meer poppy en komt in de buurt van Regina Spektor, Kate Nash etc. Maar ik word niet warm van heel het album. Het komt niet oprecht en authentiek over, alsof ze tijdens de opnames absoluut geen zin had. Moest ze af van haar heartbreaker-imago en de liefelijke, brave meid zijn zoals haar naam zou vermoeden? Geen idee. Ik voel het alleszins niet zoals bij haar eerste twee albums. Het komt onverschillig, saai en een tikkeltje eentonig over. Ze zingt over “Here comes the better version of me”, maar ik geloof haar niet en ik denk zij zichzelf ook niet. Ik mis de pittige, conflicterende artiest van tevoren. Het thema van het album is me ook onduidelijk. Misschien komt door het feit dat ik niet mijn volle aandacht kon geven aan deze luistersessie. Het was op het einde zelfs een enorme opgave om dit tot het einde uit te zitten (of beter: aan te horen). (Nel)
De start van dit album is speels en ligt in lijn van het vorige album. Songs als ‘O’sailor’ en ‘Extraordinary machine’ brengen het album goed op gang. De tweede helft van het album vervalt echter in te langdradige songs, en de grote hoeveelheid lyrics raakt in elkaar verstrikt. De donkere ondertoon is wel steeds aanwezig. (Steven)
The idler wheel is wiser than the driver of the screw and whipping cords will serve you more than ropes will ever do (2012)
Hiermee gaat Fiona terug naar haar originele sound, maar er hangt ook iets omineus in de lucht. Dit maakt het vernieuwend. De onrustige sfeer, gecreëerd door de piano, is prominent, maar is zeker een meerwaarde voor het geheel. (Huseyin)
Dit album is alles wat het vorige album niet was. Fiona lijkt dit bewust gedaan te hebben op alle mogelijke vlakken: el-len-lan-ge titel (wat betekent deze eigenlijk?), vage sfeer, minder eentonig en meer cutting egde. Zou ze willen breken met haar derde album? Alleszins was ik opgelucht toen ik albumopener ‘Every single night’ hoorde. Daar is terug die rauwe, stem vol passie en vuur! Ik geloof haar terug. Het hele album klinkt bevreemdend, heeft minder pop en rock gehalte. Heeft ze een tweede adem gekregen? Ook opvallend zijn de verschillende geluiden die ze gebruikt als samples, zoals velcro in ‘Periphery’ of tikken op pijpleidingen in ‘Anything we want’. Het geheel klinkt meer filmisch, soms lijkt het zelfs alsof het gemaakt is voor theater of musicals. De associatie met kleinkunst en Laïs (‘Hot knife’) is ook even gepasseerd. Wat thema betreft lijkt het te gaan over Fiona zelf, al haar ervaringen en eigen leefwereld. De outro’s van weleer zijn niet meer. Ik heb zelfs een paar fade outs gehoord, maar die zijn niet mijn ding. (Nel)
Het pianospel van Fiona komt in dit album wat meer naar boven. De zware lage pianonoten gecombineerd met specifieke percussie is de basis van de songs. Een bijwijlen zeer emotionele Fiona, brengt muzikaal heel intens haar verhaal en is veelal neerslachtig en kwaad. Het werd een harde noot om te kraken. (Steven)
Fetch the bolt cutters (2020)
Ze neemt ons opnieuw mee in haar wereld, maar deze keer geeft ze nog minder “fucks“, als dat zelfs mogelijk was. (Huseyin)
Er overheerst een melodische sfeer met veel ritme door de opvallende aanwezigheid van drums en percussie. Dit in combinatie met authentieke stem, maakt dat ze gedreven en strijdvaardig overkomt. Sommige nummers zijn verhalen/getuigenissen die Fiona meer vertelt dan zingt, terwijl andere nummers eerder strijdkreten zijn waarin herhaling zorgt dat de boodschap overkomt. Meerstemmigheid versterkt die boodschap nog meer, iets wat op haar vorige albums niet aan bod kwam. Het thema gaat eveneens over haar eigen ervaringen, maar ook die van anderen. Ze vertelt haar visie op de huidige maatschappij met een vleugje feminisme en een #MeToo verwijzing mag hier zeker niet ontbreken: De brigde in ‘For her’ gaat door merg en been. De outro’s (als die er al zijn) zijn meer live fragmenten tijdens de opnames die ze volgens mij bewust aan de nummers heeft gebreid. Geef mij toch maar de outro’s van in 1996. (Nel)
Ik hoor opnieuw meer ritmiek in haar songs, die gedragen worden door percussie. Haar pianospel belandt wat meer op de achtergrond. Ook weer een zeer persoonlijke en open Fiona. De ene song met een boodschap naar wie luistert, de andere een regelrechte middenvinger. De emotionele energie van Fiona wordt sterk gevat. Bij momenten heb je gevoel mee in haar eigen woonkamer te zitten. Dit album is ook meer in balans en is absoluut mijn favoriet uit haar discografie. (Steven)
Conclusie
Al bij al ben ik zeer aangenaam verrast door Fiona Apple, wier eloquentie bijna ongekend is. ik ben meer onder de indruk van haar teksten dan muziek. De manier waarop ze een verhaal vertelt en je meeneemt in dat narratief is geniaal. Ik denk dat het ook interessant kan zijn om een diepere analyse te maken in plaats van een oppervlakkige luistersessie. Ze heeft me meer dan genoeg geïntrigeerd om wat meer onderzoek te doen over haar kunst. (Huseyin)
Als iemand vanaf nu aan mij vraagt wie Fiona Apple is, zal ik nooit meer aan Shrek denken. Haar debuutalbum is een aanwinst in mijn online muziekbibliotheek. Mocht ik ‘Tidal’ en ‘When the pawn …’ in mijn tienerjaren ontdekt hebben, was ik fan. Maar ik denk dat ik haar meteen de rug zou toekeren wanneer haar derde album het daglicht zag. Blij dat ze vandaag de dag een strijdvaardige vrouw is die met haar talent een steentje bijdraagt aan de bewustwording van onze maatschappij. Ik wist totaal niets van haar bestaan en muziek. Nu ik haar muziek heb leren kennen, heb ik de neiging om de persoon te leren kennen. Daarna wil ik haar graag eens live zien, liefst in een donkere concertzaal. Dan is de cirkel rond en het plaatje Fiona Apple af. (Nel)
Fiona Apple laat je op haar eigenzinnige manier binnen in haar muzikale leefwereld. Elke song brengt ze doordrongen van de emotionele betekenis. Haar leren kennen is geen hapklare brok maar een tocht door een muzikale storm. De structuur van de songs is soms heel wispelturig. Ze duwt met lange teksten een heel verhaal door je strot. ”Less is more” is geen optie. Haar eigenheid siert haar echter wel. Bovendien is haar zangkwaliteit op elk album echt hoogstaand. Samen met de muzikale arrangementen zijn het stuk voor stuk kwalitatief sterk uitgewerkte studio albums. Ze heeft er geen superfan bij, maar dat zal haar absoluut een worst wezen. Maar ik ben blij dat ik haar heb leren kennen. Ik apprecieer vooral haar typische eigen sound.
Persoonlijk heb ik het vaak moeilijk met de structuur van haar songs. Die lijken soms alle kanten op te gaan. Een absoluut dip had ik bij beluisteren van 2e helft van “idler” album. Waar haar geklaag en bijna neurotische zelve me teveel werd. ‘When the pawn…’ vind ik een goed album, maar haar laatste pas verschenen plaat ‘Fetch the bolt cutters’ is voor mij de beste van allen. Deze krijgt zeker nog enkele luisterbeurten. En dat was wellicht niet het geval geweest zonder deze “Meet Fiona Appel” lockdown week. (Steven)