Billy Woods weet verdomd goed hoe hij moet samenwerken. Met mederapper ELUCID vormt hij Armand Hammer, een hiphopduo dat bijna elk jaar een klasse-album weet af te leveren, zoals ‘Haram’ in 2021. Datzelfde jaar werkte hij ook aan ‘Brass’, een project dat hij uitbracht samen met Moor Mother. Nu kiest de rapper voor Preservation, een dj en producer die – net als Woods – zowat twintig jaar ervaring achter de kiezen heeft en samenwerkingen kent met grootheden als Yasiin Bey en GZA. Hoewel we op ‘Aethiopes’ vintage Billy Woods aangeboden krijgen, is het album binnen zijn discografie niet zomaar meer van hetzelfde. Het heeft een eigen specifieke samplekeuze en set van thematieken.

De minimale productie van Preservation geeft Woods veel ruimte om zijn ding te doen. De hele luisterbeurt voelt op het eerste gezicht wat underwhelming aan; het album moet het vooral hebben van de geduldige, gedetailleerde storytelling. Het project ontplooit zich echter op een wonderlijk beeldrijke manier. Woods rapt met een cadans die op geen enkel moment te voorspellen valt. Zijn kenmerkende stijl, die meer op praten lijkt dan rappen, zorgt ervoor dat elk woord telt en dat tekstuele accenten des te interessanter zijn. Op die manier voelt de muziek bovendien filmischer aan, alsof Billy Woods even de tijd neemt om aan een kampvuur een paar verhalen te vertellen. De samples die Preservation opwerpt, komen uit jazz-, reggae- en westernmuziek.

Doorheen ‘Aethiopes’ (wat in het Latijn zoveel betekent als ‘Ethiopiërs’) horen we herhalend scènes uit ‘Kongi’s Harvest’, een film uit 1970 die het verhaal vertelt van een tiran in een Afrikaans land. Met deze keuze plaatsen Woods en Preservation het album van begin tot einde in een capsule waarin koloniale geschiedenis, tirannie en Afro-Amerikaanse geschiedenis en toekomst primeren. In de opener ‘Asylum’ rapt Woods dat hij vermoedt dat de voormalige president van Ethiopië zich verschuilt in het huis naast hem in Zimbabwe. Wat volgt is een kleurrijke vertelling van zijn observaties die gemengd gaan met zijn poëtische verbeelding. De details zijn indrukwekkend: “His bodyguard chews khat, spits black in the rhododendron”. Hoewel zijn teksten overweldigend en verwarrend kunnen overkomen, moet volgens hem niet ieder puzzelstukje meteen op zijn plaats vallen. In een interview met The FADER spreekt de rapper over de verhouding tussen de verschillende lagen in zijn muziek: “It’s not like you need to know a certain thing to enjoy a song or for it to make sense on its surface”.

Wanneer de blazers een dreigende compositie vormen in het volledig drumloze ‘No hard feelings’, brengt Billy Woods zonder aarzeling een strofe vol lugubere beelden. Met bars als “Burn in the firmament, charbroiled, catch the hair / Black boy burned crisp, pursed black lips” beschrijft Woods een tafereel waar ziektes, verminking en armoede centraal staan. Terwijl het onduidelijk is of hij verwijst naar een ziekenhuis of een plaats waar hij ooit woonde, slaagt Woods erin al vroeg in het album een donkere toon te zetten.

Een van de markante gebruiken van samples horen we op ‘NYNEX’. Een grillige harmonica wordt geloopt op een stoffige boombap drumpartij en doet denken aan een uiterst droge zonneslag. De gastlijst is ook niet mis: ELUCID, Quelle Chris en Denmark Vessey wisselen elkaar af en komen vol synergie samen op het refrein. Na het filmische ‘Christine’, dat met een sobere country-achtige gitaarloop en een monotoon refrein niet voor iedereen zal zijn, volgt een ander feature-packed nummer waarin onder andere El-P tegelijk vertrouwd en verfrissend klinkt. Ook hier werken de verschillende stemmen geweldig samen.

Met een chaotische piano brouwt Preservation op ‘Haarlem’ een avant-gardistische beat, die samen met raps resulteert in een uitdagende passage. Het reggaeritme op ‘Versailles’ brengt meteen weer houvast en vormt samen met ‘Protoevangelium’ een groovy koppel. Opvallende gast is Shinehead, de Brits-Jamaicaanse zanger die een melodieus quasi-refrein brengt. Het tweede deel van het album heeft wat frivoliteit in petto en dat is meer dan welkom. Lyrisch laat Woods niet los; de fraaie synthsample op ‘Remorseless’ begeleidt de peinzende rapper die alles met een korrel zout neemt: “I treat African proverbs like Vegas flyers, I float above the peasants”.

‘Aethiopes’ blijft van het begin tot het einde extreem gefocust. Het is bedachtzaam, duister, leerrijk maar verre van preachy. Hebben we Billy Woods op spectaculairdere beats horen rappen? Jazeker. Niettemin bouwt hij verder op niveau en verstevigt hij zijn positie als een van de interessantste stemmen van de underground rap.

Samen met ELUCID staat Billy Woods als Armand Hammer op 3 mei in de Botanique. (tickets & info)